KENNETH SMIT ontmoet…:

Adrie Koster, trainer profvoetbalclub Willem II uit Tilburg.

Voor de eerste editie van ‘Kenneth Smit ontmoet…’, waarin we de dialoog aangaan met mensen en hun  maatschappelijk relevantie, bezoeken we het prachtige Koning Willem II Stadion in Tilburg voor een gesprek met trainer en voormalig profvoetballer Adrie Koster. Een openhartig gesprek met ’De  leukste trainer van Nederland’, zoals dagblad Het Parool hem omschrijft.

Onze ontmoeting begint met een rondleiding door het stadion. Trots laat trainer-coach Adrie Koster de actuele verbouwingen van kantoren en kleedkamers zien die de club een nog professioneler uitstraling moeten geven. De club is succesvol. Met de 13^de begroting werd in het seizoen 2018-2019 de bekerfinale en een 10e plaats op de ranglijst gerealiseerd. Dit seizoen werd die positie behoorlijk verbeterd met een vijfde plaats en  daarmee plaatsing voor de Europa League.

Wat ligt  er ten grondslag aan deze successen van de Tilburgse club en wat kan het bedrijfsleven daar van leren?

Adrie Koster, bijna twee jaar ná de watersnoodramp op 18 november 1954 geboren in Zierikzee, was een technisch begaafde rechtsbuiten die in zijn jeugd voor amateurclub Zierikzee speelde. In 1977 werd hij ontdekt door Hans de Ridder, scout van Roda JC en nam voetbalclub Roda JC uit Kerkrade hem over. Koster was toen al ruim de twintig gepasseerd en geldt dan ook een beetje als ‘laatbloeier’. Hij verbleef tot 1979 bij Roda JC en scoorde in 56 competitiewedstrijden 12 keer. Van 1979 tot 1983 speelde hij 40 competitiewedstrijden voor PSV Eindhoven, zeven Europese wedstrijden en drie interlands.  Blessures dwongen hem eerder dan gewild om te stoppen. Koster bleef actief in het voetbal en ging als trainer aan het werk bij onder andere: Ajax, Club Brugge, Beerschot, Club Africain, het Nederlands Jeugdelftal , het nationale team van Saudi Arabië en FB Stuttgart. Vanaf 2018 zwaait hij de scepter bij profvoetbalclub Willem II.

Koster daarover: “In 2018 werd ik door Joris Mathijsen (technisch directeur) benaderd, de belangrijkste reden daarvoor was tweeledig, ik kende de club al omdat ik er al 1986 tot 1991  had gewerkt, en misschien wel het belangrijkste, het management  van de club was overtuigd dat mijn voetbalvisie volledig aansloot bij de visie van Willem II ”.

Missie

De visie komt voort uit de missie die de voetbalclub heeft; namelijk structureel in het ’linker rijtje’ ( bij de eerste negen) van de eredivisie eindigen, door middel van aanvallend, dominant, verzorgd en aantrekkelijk voetbal. Kortom, voetbal waarvoor de Willem II supporter naar het stadion komt en zich vermaakt voelt. Zeker de afgelopen jaren lukt dat goed. Tweewekelijks een ‘uitverkocht’ stadion met wat Koster noemt: “het fanatiekste en enthousiaste publiek van Nederland.”

Visie

“Ik ben een liefhebber van het 4-3-3 systeem met, analoog aan mijn eigen manier van voetballen, veel initiatief van spelers, vooral als ze aan de bal zijn, en het bespelen van de zijkanten van het veld”, doseert Koster. Een visie die hij nooit verloochend en zoals hij al zijn teams heeft laten spelen. “Ik wil niet dat mij spelers een wedstrijd ondergaan of afwachtend zijn. Ik wil dat ze zelf bepalen wat er gebeurd.”
Dat kan natuurlijk alleen als dat bij de cultuur van de club past en de hele organisatie die visie ondersteund, zoals dit bij Willem II het geval is; van scouting tot medische staf en van management tot trainersstaf.  Nieuwe spelers passen daarom ook binnen die visie zodat er geen concessies behoeven te worden gedaan.

Profvoetbalclub Willem II heeft geen onbeperkt budget en dat betekent dat men inventief moet zijn. Het begint met de scouting die op zoek gaat naar jonge spelers die passen binnen de filosofie en visie van de club. “Door het beperkte budget bestond ons team in het verleden voor een aanzienlijk deel uit huurlingen; spelers die na een jaar weer vertrokken, waarna de opbouw van het team weer opnieuw kon beginnen”, vervolgd Koster. “De afgelopen jaren zijn we erin geslaagd jonge spelers te huren met optie tot koop, een aantal spelers heeft zich goed ontwikkeld waarna we de optie ‘kopen’ hebben gelicht, waardoor er waarde is toegevoegd aan de club en er een stabielere selectie is ontstaan. Een ontwikkeling die alleen mogelijk is als de hele organisatie achter dezelfde visie staat en in staat is rustig te blijven ook als het even een paar wedstrijden wat minder gaat.” Bij het Tilburgse Willem II heerst die rust en het vertrouwen. Al blijft Koster realistisch: ” De voetbalwereld is zeer opportunistisch, als je zes weken achter elkaar verliest, is de kans vrij groot dat je er uit ligt als trainer, belangrijk is dan wel dat de club niet in paniek raakt en de gekozen visie blijft ondersteunen, alleen dan met een andere trainer.“

Team

Belangrijk onderdeel om je visie uit te kunnen voeren is de samenstelling van je team. Ook daar heeft Koster een duidelijke mening over: “De doelstelling is om een homegeen team samen te stellen zonder echter grote uitschieters, maar wel met een paar ‘sterkhouders’, met een goede mix van oudere ervaren spelers en jonge ambitieuze spelers.

Spelers die een groter intrinsieke motivatie hebben om de top te willen halen. Toen ik zelf speelde had ik echt geen trainer nodig om mijzelf te motiveren, ik wilde koste wat kost de top halen. Dat soort spelers willen wij bij Willem II, met bereidheid om te knokken voor elkaar . Andere eisen stellen: fysiek sterk, technisch en tactisch vaardig én betaalbaar. Natuurlijk praat je in een vroeg stadium met zo’n speler om te kijken wat voor vlees je in de kuip hebt.” Volgens Koster vaart hij daarbij heel sterk op zijn ervaring en intuïtie: “Je moet er vanuit gaan dat zo’n jonge speler tijdens die eerste gesprekken niet het achterste van zijn tong laat zien, maar door oprecht belangstellend te zijn, te vragen op welke positie hij het beste uit de voeten kan etcetera, win je snel het vertrouwen en kun je een goede inschatting maken.”

Dat het werkt blijkt wel in de praktijk. De huidige selectie van Willem blinkt uit door een enorm sterk gedreven collectief dat nooit opgeeft. En dat past uitstekend bij de cultuur van de club en de stad. “Daardoor zijn we, met de steun van ons geweldige publiek thuis eigenlijk onverslaanbaar” , vindt Koster.

Op de vraag of hij van zijn principes af zou wijken als bijvoorbeeld Christiano Ronaldo bij Willem II zou komen spelen, is Koster resoluut: ”Geen enkele speler is belangrijker dan het team en moet zich dus schikken in het teambelang. Dat betekent ook wonen in de omgeving van Tilburg. Conformeren aan de regels die wij stellen. Gedisciplineerd z’n  taken uitvoeren binnen het veld, nooit verzaken en bijdragen aan een sterke balans in het team. We hebben dus niets aan een voormalige topper die hier komt afbouwen, maar een topper die een bijdrage wil leveren aan het succes van Willem II en daarvoor onderdeel wordt van het collectief, is van harte welkom. Spelers met exceptionele kwaliteiten, zoals bijvoorbeeld Christiano Ronaldo, maken elk team sterker. Die is dus altijd van harte welkom, en hoeft hij ook niet perse in Tilburg te gaan wonen.” Koster doet het niet alleen? : ”Nee, ik heb de beschikking over een ijzersterke technische staf,  een goede assistent trainer en voor elke discipline een specialist zoals een keeperstrainer,  een fysiektrainer en naast een uitgebreide medische staf, ook een wedstrijdanalist en data-specialist.”

Strategie & Tactiek

Big Data zijn bij Willem II niet leidend, maar ondersteunend. “Als trainersstaf zijn wij verantwoordelijk voor de fitheid van onze spelers, daar werken we dagelijks aan. Over het algemeen kun je stellen dat onze ervaring voldoende is om te weten hoe ik onze spelers maximaal in vorm krijg, maar op bepaalde momenten kan het nuttig zijn om met ondersteuning van Big Data een speler iets meer rust te geven of juist meer arbeid te laten verrichten. We trainen om wedstrijden te winnen” ,vervolgd Koster.  “En onze tactiek is altijd afgestemd om op basis van onze voetbalvisie  4-3-3, dit te realiseren. Ik vind het belangrijk dat onze spelers duidelijkheid krijgen en weten waar ze aan toe zijn. Van huis uit heb ik meegekregen dat eerlijkheid het langst duurt, zo ga ik ook met onze spelers om. Ik stop ze niet vol met opdrachten en laat ze daarbij zoveel mogelijk vrij in hun hoofd, zodat ze gedurende de hele wedstrijd bij de les zijn. Doorlopend in het belang van het team denken en nadenken hoe ze hun teamgenoten kunnen helpen. Ze moeten nadenken dat ze altijd, zoals dat heet ‘goed staan’ om snel om te kunnen schakelen. Want dat is namelijk de grote kracht van Willem II.”

Een goede voorbereiding is het halve werk. Ondersteund door wedstrijd- en videoanalisten wordt elke tegenstander minimaal twee keer bekeken. Twee dagen vóór de wedstrijd vindt de wedstrijdbespreking plaats waarin spelers te zien krijgen hoe de tegenstander speelt in bepaalde situaties. Vervolgens vindt na de bespreking de tactische training plaats. Koster daarover: “Op dat moment weet elke speler bij ons waar hij aan toe is, wie er speelt en waar en wie er niet speelt. Die duidelijkheid is belangrijk voor het vertrouwen van spelers.”

In de dagen vóór de wedstrijd krijgen spelers nog individueel informatie over hun direct tegenstander. “Overigens is onze manier van spelen voor de spelers nooit een verrassing, omdat we ons nooit aanpassen aan de tegenstander en altijd ons eigen spel proberen te spelen, met kleine aanpassingen afhankelijk van de tegenstander. Wij spelen graag met ‘pressing’ op de tegenstander, jagen ze op het juiste moment op, het liefst op hun eigen helft. Dat is natuurlijk iets eenvoudiger bij een zwakkere tegenstander dan bijvoorbeeld tegen Ajax of PSV, die in staat zijn door hun technische vaardigheden onder die druk uit te voetballen. In die situatie spelen we 4-3-3 iets meer vanaf de eigen helft om met onze snelheid ruimte achter de verdediging te creëren.” , aldus voetbaldier Koster.  “Daarbij hebben onze spelers een grote eigen verantwoordelijkheid en inbreng. Als ze in de rust denken dat ze eerder druk kunnen zetten en ze staan er allemaal achter. Dan gaan we dat ook doen.”

Tips voor het bedrijfsleven

Wat kan het bedrijfsleven nu leren van het betaald voetbal? “Ik ben wel van mening dat het bedrijfsleven veel kan leren van topsport” , zegt Koster. “Ten eerste de winnaarsmentaliteit, echte topsporters doen alles om te winnen, maar dan ook echt alles, dag en nacht zijn ze er mee bezig, het maximale uit jezelf halen, daar kunnen sommige ondernemers echt een voorbeeld aan nemen. Daarnaast is het hebben van een duidelijke missie en visie van groot belang. Niet alleen het hebben maar ook het echt ’leven’ van je visie. Met je hele organisatie,  en je er ook aan vasthouden zelfs als het even tegen zit, daar ligt naar mijn mening een belangrijke taak voor het management. Wij trainen elke dag om individueel en als team beter te worden, faciliteren onze spelers daar maximaal in, voor ons is dat een wetmatigheid; zonder training geen resultaat. Ik denk dat je als management je mensen moet stimuleren om door middel van scholing en training het maximale uit hen zelf te laten halen. Tot slot:  geef je medewerkers het gevoel dat ze zichzelf kunnen zijn, scout ze op initiatiefrijk gedrag met een grote intrinsieke motivatie en geef ze de ruimte om te groeien en zich te ontwikkelen, dat vertrouwen betaalt zich altijd terug.”

Dromen

De competitie 2019-2020 heeft door de Corona-crisis een bizar slot gekregen en niemand weet hoe komend jaar de competitie eruit gaat zien. Op de vraag aan Koster hoe hij dat ziet komt een echt Koster-antwoord: “Wij beginnen in de 3^de week van juli weer te trainen en wellicht een week eerder, afhankelijk van wanneer de voorronde van de Europa League, stel dat we de twee voorrondes overleven en in de poulefase terecht komen, dat levert veel extra inkomsten op voor Willem II op plus een aantal zeer aantrekkelijke thuiswedstrijden. Man, wat we daar weer allemaal mee kunnen bouwen, dat is enorm.  Dat we weer gaan voetballen staat voor mij als een paal boven water. Zeker voor een club als Willem II , dat een sterke financiële basis heeft. Hoe en wanneer en in welke setting is volstrekt onduidelijk en daar hebben we ook geen invloed op. Waar we wel invloed op hebben is er voor zorgdragen dat ons team topfit  is, en dat gaan we dus ook doen. Alles volgens de slogan van Willem II:  ‘We zijn niet de beste, maar wel de gekste en we zijn voor niemand bang’ ”.

Adri Koster werd geïnterviewd door Pieter Willemse, trainer/coach bij KENNETH SMIT.

Auteur

Pieter Willemse
Trainer Coach bij Kenneth Smit
p.willemse@kennethsmit.com
06-51589627

Bekijk mijn LinkedIn pagina