Ontdek het geheim van non verbale communicatie en verbeter je relaties

Een dag later vroeg ik Linda wat voor indruk de politicus op haar had gemaakt. ´Sprak het je aan? Wat viel je op? Was hij/zij overtuigend? Denk je dat hij/zij hiermee veel stemmen zal winnen?´ Zelf had ik vooral op het brede plaatje gelet, dus inclusief het non verbale deel en ik had mijn conclusies getrokken. Voor mij was het een test om te weten wat iemand, die de theorie rond non verbaal gedrag gemiddeld kent en neutraal naar iemand kan kijken, er van vindt. Haar reactie was dat de politicus niet overtuigend was, zelfs twijfelde aan eigen tekst, te veel met zichzelf bezig was en onvoldoende gericht was op de ander, slecht luisterde en onrustig, zelfs niet authentiek overkwam.

Op mijn vraag wat voor dit gevoel had gezorgd kon zij geen duidelijke reden geven. Dit is nu wat veel voorkomt in gesprekken. We hebben een goed/fout gevoel bij een gesprek en/of persoon maar hebben geen idee waar dat door komt. Op welk gedrag mogelijk leidde tot dit oordeel kom ik straks terug. Ik laat hierbij buiten beschouwing de mogelijkheid dat eerdere meningen worden meegewogen, wat kan leiden tot selectieve waarneming.

 

Wat een ieder moet weten over non verbaal gedrag

Allereerst moeten we ons bewust zijn van ons eigen non verbale gedrag. Weten welk gedrag je vertoont en wat dat voor effect heeft op anderen. Als deze politicus dat had beheerst had er voorkomen kunnen worden dat gedurende vrijwel het hele programma een niet effectief signaal werd uitgezonden.

Vervolgens is het handig om het non verbale gedrag van de ander te kunnen lezen. Non verbaal vertelt hij je hoe hij zich voelt en hoe hij over het onderwerp of jou denkt.

Tenslotte kun je door non verbaal gedrag effectief in te zetten de ander beïnvloeden. Wel zo prettig als je bijvoorbeeld een deal wilt sluiten bij een klant of in gesprek met een medewerker een bepaald doel wilt behalen.

 

Wat is non verbale communicatie

Communicatie bestaat uit drie pijlers; verbaal (het woord), intonatie (klemtoon, hard/zacht etc.) en non verbaal. Non verbaal is alles behalve de woorden zelf, de lichaamstaal dus. De bijdragen aan effectiviteit zijn respectievelijk 7, 38 en 55 %. Non verbaal heeft dus 55 % effect op de communicatie als geheel. Non verbaal communiceren doen we met ons hoofd, gezicht, handen, armen, lichaamshouding, benen en voeten. Je non verbale gedrag laat zien of je blij, verdrietig, gespannen, vol zelfvertrouwen bent of een andere gemoedstoestand.

Welke houding kun je het beste aanhouden? Globaal leidt een open houding tot beter begrip, een betere sfeer en uiteindelijk een betere relatie dan een gesloten houding. Een open houding herken je o.a. aan de armen uit elkaar, benen ongekruist of gekruist naar de ander, vriendelijke mimiek, oogcontact, lichaam iets in richting van gesprekspartner. In een gesprek wordt je eerder als een empathisch en geïnteresseerd luisteraar ervaren als je een open houding aanneemt, de ander regelmatig aankijkt, je hoofd wat schuin houdt, regelmatig knikt en regelmatig je handpalmen laat zien.

 

Spiegelen van gedrag

Wat ook bijdraagt aan een goede sfeer en vertrouwen in elkaar is wanneer je regelmatig het gedrag van de ander spiegelt. De ander herkent zichzelf dan in jou en krijgt automatisch een beter gevoel over jou. De mens heeft van nature de neiging om te spiegelen. Zolang dit een open houding is prima, maar pas op met het spiegelen van gesloten gedrag. Binnen de theorie van neuro linguïstisch programmeren wordt dit overigens in bepaalde gevallen wel als effectief gezien, maar dat gaat voor nu iets te ver. Daar kom ik in een volgend blog graag nog eens op terug.

Dus heeft jouw gesprekspartner bijvoorbeeld een hand in zijn zij dan accepteert hij jou makkelijker als jij ook een hand in je zij hebt. Doe dit overigens niet te opvallend. Doorgaans is dit bij je gesprekspartner een onbewust proces. Hij/zij heeft een goed/slecht gevoel bij jou en heeft geen idee waar dat door komt. Weet ook dat de ander de neiging heeft om jou te spiegelen. Dus als je een open houding aanneemt zal hij dat ook doen en voelt zich daardoor beter met meer kans op succes voor jou.

 

Signalen

Het is raadzaam om je gesprekspartner goed te observeren. Hierbij kan hij jou signalen geven over wat hij denkt en voelt. Ik noem dat rode, oranje en groene signalen. Rood is bijvoorbeeld als je gesprekspartner abrupt van een open naar een gesloten houding gaat. Als hij daarbij ook boos kijkt (dus een cluster van signalen) dan weet je dat hij het niet met je eens kan zijn maar dit (nog) niet zegt. Stop dan waar je mee bezig was en stel bijvoorbeeld een vraag over het onderwerp. Oranje signalen zijn feitelijk de overgang van groen naar rood en andersom. Waakzaamheid is dan geboden. Bij een cluster van groene signalen (open houding) kun je rustig doorgaan met waar je mee bezig was.

 

Zones

We leven in gevoelsmatige zones. Het gaat hierbij om zogenaamde bubbels om ons heen die ieder een bepaalde afstand kent. Het is belangrijk je in relatie tot mensen te houden aan die afstand. Zo kennen we de publieke zone (>3,6 meter) die bijvoorbeeld geschikt is voor het spreken in het openbaar. De sociale zone (1,2 – 3,6 meter) voor een eerste kennismakingsgesprek met een zakenrelatie. Kom je te snel te dicht bij dan zal de ander afstand van je nemen. Tussen de 60 en 120 cm is de persoonlijke zone waarin je wordt toegelaten als je elkaar beter kent en mag. Binnen die zone komen moet je dus eerst verdienen. Lukt dat je dan heb je een goede basis gelegd voor een goede relatie. Jij zal maar de enige zijn die dat bereikt heeft bij een belangrijke prospect, waardoor je je concurrenten het nakijken geeft. Door de Corona-maatregelen wordt dit proces overigens behoorlijk verstoord. Mensen die je je graag binnen je persoonlijke zone hebt kun je nu vaak niet toelaten. Voor anderen is het een zegen dat zij nu bepaalde mensen op afstand kunnen houden. Verder kennen we de intieme en fysieke zone waar ik nu niet verder op zal in gaan. Overigens zijn de genoemde maten globaal, ze kunnen namelijk per persoon en cultuur verschillen.

 

Visueel, auditief en kinesthetisch

Tenslotte iets uit de theorie van neuro linguïstisch programmeren. Dat vertelt ons de voorkeur van mensen om informatie op te slaan, over hoe zij denken en communiceren. Mensen met een voorkeur voor een visueel filter denken vooral in plaatjes, auditief ingestelden zijn meer gericht op wat ze horen en bij een kinesthetische voorkeur gaat het vooral om het voelen. Hoe dat bij je gesprekspartner zit kun je o.a. zien aan oogbewegingen en de woordkeuze. Uitspraken als ´ik zie het voor mij´, ´dat klinkt niet best´ en ´ik voel me hierbij …´ geven inzicht in de persoonlijke voorkeur. Om optimale aansluiting te vinden bij een gesprekspartner is het een voordeel als jij je manier van communiceren op de voorkeur van de ander laat aansluiten zodat je elkaars taal spreekt. Mocht je bijvoorbeeld een salesvoorstel moeten uitwerken voor een visueel ingesteld iemand gebruik dan een mooie presentatie met veel plaatjes, voor een auditief persoon vertel je vooral een goed verhaal en voor iemand met een kinesthetische focus zorg je voor tastbaar materiaal zoals een voorbeeld van je product of een mooie brochure.

 

De politicus

Wat was nu het non verbale gedrag van de politicus waardoor mijn vrouw niet enthousiast was en verwacht dat de politicus weinig stemmen zal krijgen op basis van de uitzending? Mogelijk heeft het volgende, door mij vastgestelde, gedrag daarbij een rol gespeeld:

• Gesloten houding door elle bogen vóór het lichaam te plaatsen als barrière
• Handen vaak voor de mond houden (kan duiden op liegen of twijfel aan eigen woorden)
• Gekruiste benen, weg gekruist van de gesprekspartner
• Onvoldoende oogcontact en wegkijken
• Gespannen gezichtsuitdrukking

 

Tot slot

Een ogenschijnlijk onbelangrijk detail van non verbale communicatie kan essentieel blijken te zijn.  Zo blijkt uit onderzoek rond de verkiezingsdebatten in Amerika dat doorgaans de presidentskandidaat die het minste knippert met zijn ogen de verkiezingen uiteindelijk wint. Toeval?

Hoe bewust ben jij van je eigen non verbale communicatie, lukt het je het gedrag van een ander te lezen en kun jij situaties beïnvloeden met jouw communicatie kanalen?

Ik nodig je uit om je ervaringen te delen en de discussie te starten. Wellicht leidt dat tot een volgend, verdiepend, blog over dit onderwerp. Ik ben er klaar voor!

P.S.

Paul Schrijft over persoonlijke groei

over persoonlijke groei

Paul Claessens